O ρόλος του Επισκέπτη Υγείας στον Σακχαρώδη Διαβήτη

Η θεραπευτική αντιμετώπιση ενός χρόνιου και πολυπαραγοντικού νοσήματος όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, απαιτεί τη διεπιστημονική προσέγγιση και συνεργασία από μία ολοκληρωμένη ομάδα επαγγελματιών υγείας.

Μια τέτοια ομάδα, σε ιδανικές συνθήκες, αποτελείται από Γιατρούς, Επισκέπτες Υγείας, Νοσηλευτές, Ψυχολόγο, Ποδολόγο, Διαιτολόγο - Διατροφολόγο και Κοινωνικό Λειτουργό.

Παράλληλα απαιτείται η στενή συνεργασία και με άλλες ιατρικές ειδικότητες, όπως Αγγειοχειρουργό, Ορθοπεδικό, Νεφρολόγο, Οφθαλμίατρο, Χειρουργό, Μαιευτήρα - Γυναικολόγο ( διαβήτης κύησης).

Στο πλαίσιο λειτουργίας μιας τέτοιας ομάδας, σημαντικό και ουσιαστικό ρόλο παίζει ο Επισκέπτης Υγείας, ο οποίος βάση των γνώσεων, των δεξιοτήτων, της κλινικής εμπειρίας αλλά και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ των

ατόμων με ΣΔ και των υπόλοιπων ειδικοτήτων, σύμμαχος του ασθενή στην πορεία της νόσου και αδιάκοπος υποστηρικτής των αναγκών και των απαιτήσεων της πάθησης.

Κύριος στόχος της θεραπευτικής ομάδας οφείλει να είναι η βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔ, στοχεύοντας στην καλή γλυκαιμική ρύθμιση, στην πρόληψη, στην αποφυγή των μικρο-μακροαγγειακών επιπλοκών αλλά ταυτόχρονα και στην έγκαιρη

διάγνωση, αντιμετώπιση και αποκατάστασή τους, εφόσον εκδηλωθούν.

Σύμφωνα με το ΠΔ 351/1989, περί επαγγελματικών δικαιωμάτων των Ε.Ε.Υ., θεμελιώδες αντικείμενο και καθήκον του Ε.Υ. είναι η πρόληψη, η αγωγή, η προαγωγή και αποκατάσταση της υγείας, στο σπίτι, στο σχολείο, στην εργασία, στην κοινότητα, στα Κέντρα

Υγείας,στις δομές Π.Φ.Υ.

Στο πλαίσιο της Προαγωγής Υγείας, ο Επισκέπτης Υγείας στοχεύει στην αποτελεσματική προστασία της υγείας, μέσω της διαμόρφωσης μέτρων και προγραμμάτων σύγχρονης αντίληψης για την πρόληψη με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και της υγείας.

Ο ρόλος των Επισκεπτών Υγείας στο ΣΔ επικεντρώνεται σε 6 άξονες. Πιο συγκεκριμένα:

1) Προγράμματα αγωγής υγείας, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο την πρόληψη της νόσου τόσο στην κοινότητα όσο και σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

2) Την παροχή εξειδικευμένων γνώσεων στα Διαβητολογικά Κέντρα και Ιατρεία αναφορικά με:

- Τον έλεγχο και την επανεκπαίδευση στις υγιεινοδιαιτιτικές συστάσεις και την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής.

- Την εκπαίδευση στον αυτοέλεγχο (μετρητές σακχάρου, συσκευές συνεχούς καταγραφής γλυκόζης, διαχείριση λογισμικών εξαγωγής αποτελεσμάτων αυτομέτρησης).

- Την εκπαίδευση στην τεχνική χορήγησης ενέσιμων θεραπειών ( ινσουλίνη, GLP1).

- Την εφαρμογή καινοτόμων διαδραστικών εργαλείων για την ομαδική εκπαίδευση των διαβητικών ατόμων ( π.χ χάρτες συζήτησης ) στην αυτοδιαχείριση της νόσου με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους.

- Την έγκαιρη ανίχνευση τυχόν προβλημάτων που σχετίζονται με τη χρονιότητα και της απαιτήσεις της νόσου (burnout Διαβήτη, κατάθλιψη) που επηρεάζουν τη συμμόρφωση στο θεραπευτικό σχήμα και γενικότερα τον γλυκαιμικό έλεγχο.

- Την ψυχολογική ενίσχυση των ατόμων με ΣΔ καθώς και την παραπομπή τους για παρακολούθηση από ειδικό όπου απαιτείται.

- Την εφαρμογή όλων των τεχνολογικών εξελίξεων ( Αντλίες, CGM) και επιτευγμάτων στην καθημερινή κλινική πρακτική και την καθημερινότητα των ατόμων με ΣΔ.

- Την επαναξιολόγηση των πρακτικών δεξιοτήτων και της προσκόλλησης των διαβητικών στο θεραπευτικό σχήμα.

- Την πρόληψη εμφάνισης αλλά και την έγκαιρη ανίχνευση των μικρο- μακροαγγειακών επιπλοκών της νόσου π.χ διαβητικό πόδι, αλλά και οξέων καταστάσεων όπως υπεργλυκαιμίες, υπογλυκαιμίες, λιποδυστροφίες, παρενέργειες της θεραπείας κ.α.

- Τη συνεργασία με τις υπόλοιπες ειδικότητες και δομές υγείας ( κοινωνικούς λειτουργούς, κοινωνικές υπηρεσίες, θεσμικούς φορείς, επίσημους φορείς) για την πληρέστερη κάλυψη των αναγκών των ατόμων με ΣΔ.

- Την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων παρέμβασης με στόχο την αλλαγή συμπεριφοράς των ατόμων με ΣΔ.

3) Eργασία ως Σχολικός επισκέπτης υγείας όπου βάση των εξειδικευμένων γνώσεων του :

- Έχει τη γενική εποπτεία και το συντονισμό των απαιτούμενων ενεργειών και δράσεων υπέρ του μαθητή με ΣΔτ1

- Αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ οικογένειας - σχολείου - θεραπευτικής ομάδας

- Προλαμβάνει και αναγνωρίζει τις επιπλοκές της νόσου και παρεμβαίνει βάση των οδηγιών που έχει λάβει απο τη θεραπευτική ομάδα.

- Διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία να χορηγήσει ινσουλίνη, να υπολογίσει ισοδύναμα υδατανθράκων και να τιτλοποιήσει τη δόση της (αν χρειαστεί).

- Δύναται να χορηγήσει γλυκαγόνη, σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις βαριάς υπογλυκαιμίας έως τη μεταφορά του παιδιού σε δομή υγείας, σύμφωνα πάντα με τη συγκατάθεση των γονέων.

- Ελέγχει τη διατροφή του παιδιού, την άσκηση και άλλες ειδικές καταστάσεις που απαιτούν αυτοέλεγχο των τιμών γλυκόζης και τιτλοποίηση της δόσης ινσουλίνης .

- Εκπαιδεύει στην αναγνώριση των συμπτωμάτων και την χορήγηση πρώτων βοηθειών, τόσο τους εκπαιδευτικούς όσο και τους συμμαθητές και τους υπόλοιπους επαγγελματίες που ασχολούνται με το παιδί( κυλικείο, οδηγός σχολικού, καθαρίστριες κλπ)

- Συμβάλλει στην καλλιέργεια κλίματος ασφάλειας στο παιδί ( προγράμματα ενημέρωσης εκπαιδευτικών και συμμαθητών και αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων)

- Αναπτύσσει σχέσεις εμπιστοσύνης και αλληλοκατανόησης με το παιδί βοηθώντας το να αντιμετωπίσει ψυχοκοινωνικές δυσκολίες και πιέσεις.

- Ανιχνεύει έγκαιρα τυχόν επιπλοκές της νόσου και ασυνήθιστες συμπεριφορές του παιδιού, ενημερώνει τους γονείς, τους δασκάλους και τη θεραπευτική ομάδα.

4) Σε κατ' οίκον επισκέψεις:

- Έλεγχο των τιμών γλυκόζης άιματος.

- Διερεύνηση του διαιτολογίου και συστάσεις για υιοθέτηση υγιεινών τρόπων ζωής (διατροφή και άσκηση)

- Επανεκπαίδευση στον αυτοέλεγχο και τη χορήγηση ενέσιμων θεραπειών.

- Ανίχνευση τυχόν επιπλοκών της θεραπείας, όπως λιποδυστροφίες, υπογλυκαιμίες, αλλεργίες.

- Διερεύνηση του υποστηρικτικού περιβάλλοντος, κυρίως σε ηλικιωμένους με δυσχέρεια στην προσκόλληση του θεραπευτικού

σχήματος.

- Επικοινωνία με την θεραπευτική ομάδα και παραπομπή σε ειδικούς, σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται τυχόν πρόβλημα.

5) Συμμετοχή σε ερευνητικά πρωτόκολλα και δημοσιεύσεις επιστημονικών εργασιών και άρθρων.

6) Ενεργό συμμετοχή ως ομιλητές σε επιστημονικές εκδηλώσεις και συνέδρια.

Δράσεις Επισκεπτών Υγείας Διαβητολογικών Κέντρων και Ιατρείων:

Χ. Μαζιώτη, Τζάνειο: Εκπαιδευτικό Βίντεο για τον αυτοέλεγχο, Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (εδώ)
Μ.Μελισσουργού, Κοργιαλένειο Μπενάκειο: Άρθρο στο περιοδικό της ΕΛΟΔΙ για τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 ( εδώ)
Α.Καϊσίδης - Μ. Κουμάκη : Βενιζέλειο Γ.Ν : Εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για την τεχνική χορήγησης ινσουλίνης με πένα και συνήθη λάθη στην καθημερινή πρακρική ( εδώ) - Εκπαιδευτικό εγχειρίδιο αυτοελέγχου και σωστής διαχείρισης του Διαβήτη (εδώ)
Ε. Ναούμη : ΤΟΜΥ Ανω Πόλης Πάτρών : Αγωγή Υγείας για τον Σ.Δ (εδώ)
Σταυρόλεξο οδηγιών για διαχείριση του Σ.Δ εν μέσω covid-19 (εδώ)

ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Μπορείτε να δείτε τις συμμετοχές των συναδέλφων πατώντας τις εικόνες