Έργο του επισκέπτη υγείας δεν είναι μόνο η προαγωγή υγείας στο άτομο, αλλά και στους χώρους που ζουν και δραστηριοποιούνται αυτά, για αυτό απαιτούνται συνεργασίες με όλους τους απαιτούμενους φορείς. Οι Ε.Ε.Υ. λειτουργούν χρησιμοποιώντας τρεις κυρίως τρόπους, που προτείνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ 1970).
• Την υποστήριξη. Οι δραστηριότητες του Ε.Υ πρέπει να αντιπροσωπεύουν τα δικαιώματα των ατόμων και των ομάδων που μειονεκτούν, να βοηθήσουν τα άτομα να αποκτήσουν γνώσεις σχετικές με τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία τους και έτσι με ικανότητα να μπορέσουν να κάνουν τις αλλαγές που πρέπει.
• Τις ικανότητες των ατόμων. Ο Ε.Υ θα πρέπει να βοηθά τα άτομα, ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες τους για καλή υγεία. Αυτό επιτυγχάνεται με την διακριτική του επίβλεψη και όχι με τον έλεγχο, είτε στο άτομο, είτε στην κοινότητα, εφόσον έχει προηγηθεί η ανάλογη υποστήριξη.
• Με την διαμεσολάβηση. Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να μεσολαβούν και να συντονίζουν την συνεργασία διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων, αξιοποιώντας έτσι τους διαθέσιμους πόρους.
Έτσι ο επισκέπτης υγείας σε συνεργασία με τους άλλους επαγγελματίες θα πρέπει να μεθοδεύσει την έρευνα ως προς την διερεύνηση των θεμάτων και των χαρακτηριστικών του φαινομένου, να εφαρμόσει τα προγράμματα του στους ανάλογους χώρους μέσα στην κοινότητα (σχολεία, χώροι εργασίας, κέντρα πρόνοιας), ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά και να έχει όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα.
Πρωτογενής πρόληψη: στόχοι του επισκέπτη υγείας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής του πληθυσμού, στοχεύοντας στην αλλαγή κοινωνικών αξιών και θεσμών.
Δευτερογενής πρόληψη: στόχος του επισκέπτη υγείας είναι να εντοπίσει εγκαίρως τους ευάλωτους χαρακτήρες που μπορούν να αναπτύξουν βίαιες συμπεριφορές η αλλιώς συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.
Τριτογενής πρόληψη: στόχος είναι η αντιμετώπιση των ατόμων και των οικογενειών που βιώνουν την βία ώστε να καλυτερεύσουν οι συνθήκες διαβίωσης μέσα σε αυτές τις οικογένειες.
Οι εργασιακοί χώροι που δραστηριοποιείται ο Ε.Υ. για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας ανήκουν είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένοι φορείς.
Δημόσιοι φορείς:
• Συμβουλευτικοί σταθμοί (μητρότητας, βρεφικής, προσχολικής-σχολικής ηλικίας κ.τ.λ.) Κέντρων Υγείας.
• Σταθμοί Ι.Κ.Α. Προστασίας μάνας, παιδιού και έφηβου.
• Κέντρα παιδοψυχικής υγιεινής Ι.Κ.Α.
• Κέντρα Οικογενειακού Προγραμματισμού.
• Κέντρα Ψυχικής Υγιεινής.
• Ειδικευμένα Κέντρα – Ινστιτούτα Εποπτευόμενα από το ΥΥΚΑ.
• Ινστιτούτο Υγείας Παιδιού.
• Δημοτικοί Βρεφικοί σταθμοί.
• Υπηρεσίες προστασίας ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ).
Σε Μ.Κ.Ο:
• Προστασίας παιδικής ηλικίας.
• Προστασίας μητρότητας.
• Προστασία οικονομικών προσφύγων και μεταναστών.
Ανάλογα λοιπόν με τις απαιτήσεις του εργασιακού τους χώρου, ο επισκέπτης υγείας εφαρμόζει εξειδικευμένες δραστηριότητες που απαιτούν εκτός από γνώσεις και τεχνικές εφαρμογές, ήθος σεβασμό και αγάπη για το άτομο και την οικογένεια.
• Μελετά και αξιολογεί τις ανάγκες των ατόμων.
• Καταγράφει συμβάντα και ενημερώνει ατομικά ή οικογενειακά δελτία για κάθε περίπτωση.
• Επισημαίνει τα στοιχεία, ανακοινώνει αποτελέσματα, αξιολογεί και παραπέμπει στις αρμόδιες υπηρεσίες για τον προγραμματισμό, την οργάνωση και την παροχή φροντίδας υγείας.
• Οργανώνει έρευνες που αφορούν την οικογένεια.
• Παρακολουθεί και αντιμετωπίζει κοινά προβλήματα κοινωνικών ομάδων.
• Ασκεί συμβουλευτική αγωγή για περιποίηση και υγιεινή βρεφών, ελέγχει ψυχοσωματικά προβλήματα.
• Διαπράττει προγράμματα σεξουαλικής υγείας, αντισύλληψης οικογενειακού προγραμματισμού και αντιμετωπίζει προβλήματα αναπαραγωγής.
• Στην προστασία μητρότητας ενημερώνει και προετοιμάζει το ζευγάρι για το πώς θα υποδεχτεί το νέο μέλος της οικογένειας και για την προστασία του βρέφους και της μητέρας.
• Παρέχει υποστήριξη και συμβουλές στους νέους γονείς για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που πιθανόν να προκύψουν.
• Παρέχει υποστήριξη σε άτομα της τρίτης ηλικίας δίνοντας τους συμβουλές για την διατήρηση της ανεξαρτησίας τους, και την διατήρηση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας ενημερώνοντας τις οικογένειες τους.
• Συμβουλευτική και στήριξη σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας και στις οικογένειες τους για την προστασία όλων .
• Υποστήριξη σε άτομα με αναπηρία ώστε να αποδεχτούν την αναπηρία τους, επαγγελματική και κοινωνική αποκατάσταση.
• Ο επισκέπτης υγείας παρακολουθεί και υποστηρίζει άτομα με ψυχασθένειες σε συνεργασία οπωσδήποτε με τον αρμόδιο ιατρό.
• Παρακολουθεί και υποστηρίζει άτομα που ανήκουν σε μειονότητες, ελέγχει τις συνθήκες διαβίωσης αξιολογεί τα προβλήματα τους και κατόπιν τους παραπέμπει στους αρμοδίους φορείς.
• Αξιολογεί τις κοινωνικές και ψυχολογικές επιδράσεις του εργασιακού περιβάλλοντος πάνω στο άτομο.
• Εξασφαλίζει τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα στην παροχή φροντίδας υγείας και πρόνοιας, ανάλογα με τις ανάγκες της οικογένειας και του ατόμου.
• Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές
• Δουλεύοντας με ομάδες
Σημαντικός χώρος συμβουλευτικής πρόληψης της ενδοοικογενειακής βίας είναι το σχολείο. Μέσα στο σχολείο το παιδί ή ο έφηβος κοινωνικοποιείται αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, αναπτύσσει δεξιότητες και ικανότητες, διαμορφώνει στάσεις και αντιλήψεις.
Ως εκπαιδευτής ο επισκέπτης υγείας χρησιμοποιεί ως τρόπο επικοινωνίας με τα παιδιά και τους εφήβους την διδασκαλία.
Η διδασκαλία θα πρέπει να είναι αυστηρά δομημένη, εδώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί οπτικοακουστικό υλικό και να μοιραστούν ενημερωτικά φυλλάδια για το τι είναι ενδοοικογενειακή βία και πώς θα την αποφύγουμε.
Ακόμα μια αποδοτική μέθοδος είναι η συμβουλευτική, μέσω αυτής ο επισκέπτης υγείας έχοντας επιχειρήματα θέτει τις απόψεις του και τις προτάσεις του.
Στο σχολείο ο επισκέπτης υγείας επηρεάζει γνώμες, κρίσεις και συναισθήματα πιο εύκολα, μιας και απευθύνεται σε παιδιά και νέους ανθρώπους, εκεί σε συνεργασία με τους δασκάλους και τους καθηγητές αντίστοιχα προωθείται « Η καταβολή προσπαθειών που ενθαρρύνουν την βελτίωση της υγείας και της ευεξίας, με εφαρμογή και στις τέσσερεις διαστάσεις της υγείας ( σωματική κοινωνική, ψυχολογική, ατομική).»
Καταλυτικό όμως ρολό στην πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας παίζει η παρουσία του επισκέπτη υγείας στο σπίτι.
Η «κατ’οίκον» επίσκεψη εξασφαλίζει την συνεργασία της οικογένειας, και ίσως είναι το σπουδαιότερο μέρος της εργασίας του επισκέπτη υγείας. Με την παρουσία του στο σπίτι ο επισκέπτης υγείας προάγει την έννοια της κοινωνικής ιατρικής, ενώ συζητά με την οικογένεια, παρατηρεί την κατάσταση που επικρατεί στο σπίτι, την ένδυση των μελών της οικογένειας, τις συμπεριφορές τους, ανακαλύπτει προβλήματα και άτομα με ανάγκες.
Ο επισκέπτης υγείας σε συνεργασία με ψυχολόγους, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικούς, ιατρούς είναι ένας από τους επαγγελματίες που δουλεύουν μαζί με την οικογένεια, αλλά και για την οικογένεια.
Ο επισκέπτης υγείας μέσα από την παρατήρηση, την επαφή του και την επικοινωνία του με την οικογένεια, μπορεί να ανακαλύψει τα πραγματικά αίτια που προκαλούν τις άσχημες συμπεριφορές των μελών της οικογένειας ή κάποιου από τα μέλη της (αλκοολισμός, χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, ανεργία, κάποιος θάνατος, προβλήματα υγείας), ώστε να μπορέσει να δώσει οδηγίες και συμβουλές για την επίλυση των προβλημάτων που προκαλούν ενδοοικογενειακή βία.
Εφαρμόζοντας την τεχνική της μεθοδολογίας, συντάσσει το ιστορικό της οικογένειας.
• Ποια και πόσα είναι τα μέλη της οικογένειας.
• Την μεταξύ τους σχέση.
• Την κοινωνική και οικονομική κατάσταση της οικογένειας.
• Το μορφωτικό επίπεδο των μελών της, καθενός χωριστά .
• Την κατάσταση της ατομικής τους υγείας.
• Αφού εντοπίσει τα προβλήματα, τα χωρίζει σε προβλήματα πρώτου και δευτέρου βαθμού.
Σκοπός των επισκέψεων στο σπίτι είναι:
• Η επισήμανση των κοινωνικών παραγόντων που επιδρούν στην οικογένεια όπως είναι το εισόδημα, η εργασία, η εκπαίδευση, η κοινωνική τάξη.
• Η ψυχολογία των μελών της οικογένειας ή η ύπαρξη ψυχασθενειών.
• Να διαπιστωθούν τα ενδοοικογενειακά προβλήματα και οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας .
Εντοπίζοντας τα παραπάνω ο επισκέπτης υγείας θα μπορέσει να υποστηρίξει και να επιλύσει τα προβλήματα, παραπέμποντας στις αρμόδιες υπηρεσίες έτσι ώστε να δημιουργηθούν στην οικογένεια εκείνες οι προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για ομαλή κοινωνική διαβίωση. Η οικογένεια είναι ο παλαιότερος και σημαντικότερος θεσμός της κοινωνίας.
Ρεαλιστικά συμπεραίνουμε την αναγκαιότητα των ικανοτήτων ενός σωστού επαγγελματία επισκέπτη υγείας, έτσι ώστε να εφαρμόσει την τεχνική της μεθοδολογίας μέσα στα πλαίσια της αντιμετώπισης της οικογενειακής βίας, ο οποίος καλείται:
• Να συντονίσει και να οργανώσει όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες όπως υπηρεσίες υγείας, ψυχικής υγείας, εκπαιδευτικούς, για τη σφαιρική αντιμετώπιση του προβλήματος.
• Να στελεχώσει υπηρεσίες με διεπιστημονική ομάδα και να επιμορφώσει το προσωπικό γύρω από το θέμα.
• Να ενημερώσει ομάδες και να ευαισθητοποιήσει γονείς και παιδιά γύρω από το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας.
• Να πλησιάσει ευάλωτες οικογένειες, με την εφαρμογή του θεσμού « βοήθεια στο σπίτι»
• Να σχεδιάσει και να παρέχει υπηρεσίες απαραίτητες σε αυτές τις οικογένειες.
• Να προωθήσει έρευνες που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία, για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.
• Εάν είναι απαραίτητο να γίνουν αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο.
Ο επισκέπτης υγείας έχοντας ήθος, ευαισθησία, ευγένεια, αφοσίωση και αγάπη για το άτομο και το περιβάλλον, με το να είναι επικοινωνιακός, παρατηρητικός και ευέλικτος, με την σωστή οργάνωση, διοίκηση και τον κατάλληλο συντονισμό στα πλαίσια της ομαδικής εργασίας είναι ικανός να επηρεάσει και να διαμορφώσει πολιτικές, να παράγει γνώσεις, να συμβουλεύει και να εκπαιδεύει ομάδες και άτομα με στόχο την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας αλλά και άλλων κοινωνικών φαινομένων και ασθενειών
Συγγραφή άρθρου
Τζαβάρα Ευαγγελία-Καλομοίρα
Επισκέπτρια Υγείας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου