Κατευθυντήριες οδηγίες ΠΟΥ για την ερεθιστική δερματίτιδα σε επαγγελματίες υγείας από την εφαρμογή της υγιεινής των χεριών

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι δερματικών αντιδράσεων που σχετίζονται με την υγιεινή των χεριών  και σε ένα μεγάλο ποσοστό ταλαιπωρούν τους επαγγελματίες υγείας,οι οποίοι καλούνται να χρησιμοιποιήσουν πολύ συχνότερα αντισηπτικές ουσίες, αλκοολούχα διαλύματα και να εφαρμόσουν τα μέτρα ατομικής προστασίας και υγιεινής, τόσο για τη δική τους ασφάλεια όσο και τον περιορισμό διασποράς μικροβίων εντός του περιβάλλοντος εργασίας και απο ασθενή σε ασθενή.

 Ο πρώτος και πιο συνηθισμένος τύπος δερματικής αντίδρασης είναι η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής, τα συμπτώματα της οποίας μπορεί να ποικίλουν από αρκετά ήπια έως εξουθενωτικά, όπως ξηρότητα, ερεθισμό, κνησμό, ακόμη και σχάση του δέρματος και αιμορραγία. 

Ο δεύτερος τύπος δερματικής αντίδρασης, η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, είναι σπάνιος και αντιπροσωπεύει αλλεργία σε κάποιο έκδοχο ενός προϊόντος υγιεινής των χεριών.
Τα συμπτώματα της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής μπορεί επίσης να κυμαίνονται από ήπια και εντοπισμένα έως σοβαρα και γενικευμένα. Στην πιο σοβαρή μορφή της, η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής μπορεί να σχετίζεται με αναπνευστική δυσχέρεια και άλλα συμπτώματα αναφυλαξίας.

Η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής είναι εξαιρετικά συχνή μεταξύ του υγειονομικού προσωπικού, και κυμαίνεται σε μελέτες επιπολασμού από 25% έως 55%, και το 85% σχετίζεται με ιστορικό εμφάνισης δερματικών προβλημάτων.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα επηρεάζει και το ποσοστό συμμόρφωσης των επαγγελματιών υγείας στα μέτρα ατομικής προστασίας τα οποία επιβάλλεται να εφαρμόσουν για την εκτέλεση συγκεκριμένων διαδικασιών.

Για το λόγο αυτό ο ΠΟΥ έχει εκδώσει εδώ και χρόνια κατευθυντήριες οδηγίες για την ελαχιστοποίηση της ερεθιστικής δερματίτιδας εξ' επαφής που σχετίζεται με την υγιεινή των χεριών προτρέποντας: 

- Επιλογή λιγότερο ερεθιστικών προϊόντων υγιεινής χεριών.
Επειδή οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να πλένουν συχνά τα χέρια τους, αριθμός που κυμαίνεται απο 5 έως και 42 φορές ανά βάρδια και 1,7– 15,2 φορές ανά ώρα, είναι σημαντικό να τους παρέχονται προϊόντα που είναι  τόσο αποτελεσματικά όσο και ασφαλή για το δέρμα. Η πρόκληση ερεθισμού και ξηρότητας του δέρματος είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την συμμόρφωση του προσωπικού στους κανόνες υγιεινής των χεριών και την  χρήση των απολυμαντικών ουσιών απο τους ίδιους. 

- Αποφυγή ορισμένων πρακτικών που αυξάνουν τον κίνδυνο ερεθισμού του δέρματος. 
Ορισμένες πρακτικές υγιεινής των χεριών μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ερεθισμού του δέρματος και θα πρέπει να αποφεύγονται. Για παράδειγμα, το τακτικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό αμέσως πριν ή μετά τη χρήση ενός προϊόντος με βάση το αλκοόλ δεν είναι μόνο περιττό, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε δερματίτιδα.  Επιπλέον, η εφαρμογή γαντιών ενώ τα χέρια είναι ακόμη βρεγμένα είτε από το πλύσιμο είτε από την εφαρμογή αντισηπτικού διαλύματος αυξάνει τον κίνδυνο ερεθισμού του δέρματος. Για αυτούς τους λόγους, πρέπει να αποφεύγεται  η πλύση των χεριών πριν ή μετά την εφαρμογή αλκοολούχου διαλύματος και απαιτείται το καλό στέγνωμα πριν την επόμενη εφαρμογή και χρήση των γαντιών . 


- Χρήση ενυδατικών προϊόντων περιποίησης του δέρματος μετά τον καθαρισμό των χεριών.
Για τους επαγγελματίες υγείας που διατρέχουν κίνδυνο ερεθιστικής δερματίτιδας εξ επαφής ή άλλων ανεπιθύμητων ενεργειών στα προϊόντα υγιεινής των χεριών, μπορεί να χρειαστεί επιπλέον ενυδάτωση του δέρματος. Οι λοσιόν χεριών και οι ενυδατικές κρέμες συχνά περιέχουν λιπαντικές ουσίες και έλαια που αυξάνουν την ενυδάτωση του δέρματος και αντικαθιστούν αλλοιωμένα κερατινοκύτταρα του δέρματος, που συμβάλλουν στην αφυδάτωση του και την πρόκληση δερματικών βλαβών.
Αρκετές ελεγχόμενες δοκιμές έχουν δείξει ότι η τακτική χρήση τέτοιων προϊόντων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και τη θεραπεία της ερεθιστικής δερματίτιδας εξ επαφής που προκαλείται από προϊόντα υγιεινής των χεριών.

Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ (εδώ)